آزمایش مشخصات تراکم آزمایشگاهی خاک از سری آزمایش های خاک میباشد که طبق استاندارد ASTMD698 و روش تراکم اصلاح شده انجام می شود. این روش های آزمایش، شامل دستورالعمل های تراکم آزمایشگاهی است که، برای تعیین درصد رطوبت و وزن مخصوص خشک (منحنی تراکم) خاکهای متراکم شده، در قالب به ۱۰۱.۶ یا ۱۵۲.۴ میلی متر، با استفاده از چکش مخصوص قالب به ترتیب، به وزن ۲۷۴.۴ نیوتن یا ۴۴.۵ نیوتن، که از ارتفاع ۸. ۳۰۴ میلیمتر یا ۲.۴۵۷ میلیمتر سقوط میکند، استفاده میگردد.

خاكهاي غير چسبنده معمولاً از ذرات درشت دانه و نسبتاً كروي شكل تشكيل مي شوندو درجه تراكم آنها بستگي به طرز قرار گرفتن ذرات در كنار يكديگر دارد از آنجا كه اينگونه ذرات تقريباً غير قابل تغيير شكل و تراكم ناپذير هستند لذا استفاده از بار استاتيك جهت افزايش درجه تراكم اينگونه خاكها تاثير چندان مثبتي ندارد. تجربه و آزمايش نشان داده كه استفاده از ارتعاش و لرزه بهترين وسيله براي متراكم كردن اينگونه خاكها مي باشد. با توجه به اينكه نيروي موئينگي در ذرات ماسه متوسط و ريز مرطوب مانع تراكم آنها مي شود در چنين مواردي بايد لايه ماسه را به صورت مستغرق در آورده و سپس با استفاده از ارتعاش آن را متراكم نمود در مورد تراكم ماسه خشك يا كاملاً مستغرق استفاده از نيروي ارتعاشي به تنهائي كفايت مي كند.

براي نشان دادن تراكم ماسه با عمل ارتعاش مي توان آزمايش ساده زير را انجام داد:

ليواني شيشه اي انتخاب و مقداري ماسه نرم در آن قرار داده مي شود سپس در ليوان را پوشانده و ليوان را به صورت وارونه در مي آورند تا همه ماسه روي آن جمع شود پس از آن ليوان به آهستگي به حال اول بر گردانيده مي شود تا ذرات ماسه به تدريج و خيلي آهسته در كف ليوان روي هم قرار گيرند. در اين آزمايش بايد سعي نمود كه از ايجاد ارتعاش يا ضربه جلوگيري شود. پس از آنكه تمام توده ماسه به ته ليوان ريخت مي توان فرض كرد كه ماسه در حالت غير متراكم قرار دارد در اين موقع يك پيستون فلزي انتخاب و به وسيله آن بر روي توده ماسه اعمال فشار مي شود، مشاهده خواهد شد كه فشار استاتيك تقريباً هيچگونه تغييري در حجم توده ماسه ايجاد نمي كند ماسه به حالت غير متراكم باقي خواهد ماند پس از آن چنانچه با ته ليوان چند ضربه بر روي ميز كار زده شود مشاهده خواهد شد كه سطح ماسه در ليوان پايين مي رود يعني حجم توده ماسه كاهش پيدا كرده و بنابراين درجه تراكم آن افزايش يافته است.

در عمليات صحرائي نيز براي متراكم كردن لايه هاي خاكهاي ماسه اي غير چسبنده از غلتكهاي ارتعاشي يا ويبراتورها استفاده مي شود، در صورتيكه ماسه كمي مرطوب باشد براي متراكم شدن يا بايد آن را به وسيله اي خشك نمود و يا آنكه ابتدا ماسه را به حالت غرقاب در آورده و سپس براي متراكم كردن آن از ارتعاش استفاده مي شود اين عمل در صحرا به وسيله روش غرقابي- ارتعاشي يا ويبره فلوتاسيون انجام مي پذيرد.

سه روش انجام آزمایش
روش A

(فاکتور تعیین کاربرد روش): در صورتی که ۲۰ درصد وزنی مصالح یا کمتر روی الک شماره ۴ ( ۴.۷۵میلیمتر ) باقی بماند میتواند مورد استفاده قرار بگیرد.

روش B

– ( فاکتور تعیین کاربرد روش): در صورتی به کار خواهد رفت که بیش از ۲۰ درصد وزنی مصالح روی الک شماره ۴ ( ۴.۷۵ میلی متر ) باقی بماند و ۲۰ درصد وزنی یا کمتر از مصالح روی الک ۳.۸ اینچ (۹.۵ میلیمتر ) باقی بماند.

روش C

( فاکتور تعیین کاربرد روش ) در صورتی به کار خواهد رفت که بیش از ۲۰ درصد وزنی مصالح روی الک ۳.۸ اینچ (۹.۵ میلیمتر ) باقی بماند و کمتر از ۳۰ درصد وزنی مصالح روی الک ۳.۴ اینچ (۱۹ میلیمتر) باقی بماند.